یادداشت های یک دانش جو

برای ساختن باورهایی استوارتر و ریشه دارتر

یادداشت های یک دانش جو

برای ساختن باورهایی استوارتر و ریشه دارتر

یادداشت های یک دانش جو

نوشتن برایم همچون مشق اندیشیدن است. می نویسم پس هستم!

دنبال کنندگان ۷ نفر
این وبلاگ را دنبال کنید

۶ مطلب با موضوع «آسیب شناسی آموزشی» ثبت شده است

(سخنی در تمایز اندیشه و اندیشیدن و معرفی جایگاه سنجشگرانه اندیشی)

structureساختمانی را در نظر بگیرید که از مصالح و مواد مرغوب و باکیفیت ساخته شده اما معماری مناسب و مستحکمی ندارد؛ و ساختمان دیگری که دارای مصالح بی کیفیت اما معماری مناسب است. کدام یک از این دو را برای زندگی ترجیح می دهید؟

ممکن است بگویید: هیچکدام! هیچ یک از این خانه ها مقاومت و استحکام لازم را ندارد؛ یکی از لحاظ مصالح و دیگری از لحاظ معماری و مهندسی.

حق با شماست! همین مطلب را می توان درباره اندیشه و ذهن آدمی گفت. همه ما باورها و اندیشه هایی داریم که آنها را به شیوه های گوناگون کسب کرده ایم. «اندیشه ها» و اطلاعات دریافتی همچون مصالح و مواد خامی هستند که در فرایند «اندیشیدن» روزانه ما به کار می روند و می توانند منجر به تولید اندیشه ها و اطلاعاتی جدید شوند.

اندیشه ها و نظریات گوناگون «فرآورده» اند و اندیشیدن «فرایندی» که بر روی آنها انجام می شود و به بیان دیگر نحوه «چیدمان» و «معماری» اندیشه ها را نشان می دهد.

۲ موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۵ مرداد ۹۴ ، ۱۶:۲۸
الهام یوسفی

دانش پژوهیهمزمان با تغییراتی که از گذشته تا حال در عرصه­ های گوناگون جامعه به وقوع پیوسته است، دیدگاه­ها و نظام­های آموزشی نیز دستخوش تحولات بی شماری شده­ اند. یک نظام آموزشی در صورتی می­ تواند پویایی و بالندگی خود را حفظ نماید که موسسات و نهادهای آموزشی آن، وظایف خود را در هر سه حوزه آموزش، پژوهش و ارائه خدمات به نحو مطلوبی انجام دهند.

یکی از مفاهیمی که به تازگی وارد عرصه­ های دانشگاهی شده است، مفهوم "دانش پژوهی"[1] به ویژه دانش پژوهی آموزشی است. با گنجانده شدن این مفهوم در ماده یک آیین نامه ارتقاء رتبه علمی اعضای هیأت علمی به عنوان یکی از معیارهای پیشرفت و ارتقاء آکادمیک، زمینه بسیار مناسبی برای آشنایی و عملیاتی شدن این مفهوم در جامعه دانشگاهی کشور فراهم شده است. هدف این نوشتار معرفی مفهوم دانش پژوهی و دلایل توجه به آن در نظام آموزش عالی است.

۰ موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۳ ارديبهشت ۹۴ ، ۱۱:۱۹
الهام یوسفی

sokoutاشاره: حقیقت قدسی از ورای سکوت می‌تراود. قرآن در بیان داستان زندگی زکریا، سکوت را نشانه‌ای از سوی خداوند می‌شمارد: قال ربّ اجعل‌لی آیة قال آیتک الّا تکلّم‌ الناس ثلاث لیال سویّاً‌... (مریم، ۱۱-۱۰)

نوشته زیر برگزیده ای از مقاله " اهمیت تربیتی سکوت از دیدگاهی هستی گرایانه و امکان گنجاندن آن در برنامه درسی" به قلم دکتر سید حسین میرلوحی عضو هیئت علمی دانشگاه شهید رجایی است. ایشان در این مقاله با اشاره به توسعه فناوری های جدید ناشی از حاکمیت عقلانیت ابزاری، بر اهمیت دریافت های بی واسطه شهودی تاکید می نمایند و با بیان نقش تربیتی "سکوت" در رشد و پرورش دریافت های بی واسطه از هستی، امکان گنجاندن آن را در برنامه درسی مدارس بررسی می کنند. اینک شما و بخش هایی از این مقاله:

معنای لغوی واژه سکوت:

واژه سکوت نخست بیانگر یک رفتار نفی کننده یعنی خودداری از حرف و سخن گفتن نمود می یابد. اما شکل های حرف نزدنِ بسیار متفاوت و حتی متضادی وجود دارد؛ مانند سکوت از روی شرمساری، نادانی یا سکوت معنی دار ناشی از دانایی و تفوق علمی، سکوت تحقیر آمیز یا ناشی از احترام. این نوع سکوت ارتباط مشخصی با آموزش و یادگیری ندارد.

سکوت منفی:

در سکوت منفی (سلبی) انسان به دلیل گوش دادن و علاقه به موضوع، سکوت می کند. این نوع سکوت از جنبه تربیتی و آموزشی اهمیت دارد. هگل سکوت را شرط یادگیری می داند. او به موضوع سکوت در مکتب فیثاغورث و اینکه افراد مبتدی و تازه وارد موظف بودند در چند سال نخست صرفا سکوت اختیار کنند، اشاراتی دارد و چنین می گوید: " انسان باید ابتدا شروع کند افکار دیگران را درک کند و این امر شرط یادگیری است. برخی معتقدند که فهم از طریق پرسش، ادعا، پاسخ و غیره پرورش می یابد. اما از این طریق فهم حقیقتا پرورش نمی یابد، بلکه سطحی و ظاهری می شود". این سخنان هگل می تواند برای نظریه پردازان جدید آموزشی محل تامل و مناقشه باشد.

۱ موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۰ شهریور ۹۳ ، ۰۸:۴۵
الهام یوسفی

آزمایش علمی(تأملی در پیامدهای آموزشی و تربیتی ناشی از بی ­توجهی به مفهوم علم و روش علمی)

 

علم چیست؟ تفکر علمی با تفکر روزمره، و زبان علمی با زبان روزمره ما چه تفاوتی دارد؟ آزمایش ­های علمی دقیقاً به ما چه می گویند؟ محدودیت­های روش علمی کدامند؟ یک آزمایش علمی چه شرایطی دارد؟ آیا نتایج آن به سادگی قابل تعمیم هستند؟ چه میزان دقتی در کسب این نتایج مورد قبول است و آنها را موجه می­ سازد؟ آیا در آموزش و تربیت شاگردان تنها به پرورش افرادی می­ پردازیم که مهارت­های فنی علوم را بلد باشند و مکانیک­ وار تکرار نمایند؟ چگونه می ­توان تفکر علمی و روحیه و مهارت تحقیق (به معنای دقیق کلمه) را در شاگردان تقویت کرد؟

اینها بخشی از سوالاتی هستند که ضرورت توجه به مفهوم دقیق دانش و علم و روش­ شناسی تحقیق را در فرایند یاددهی-یادگیری روشن می­ سازند. در این نوشتار قصد پاسخگویی به همه این پرسش­ ها را نداریم؛ بلکه ابتدا به بررسی مفهوم دانش یا دانایی در ادبیات علمی معاصر می­ پردازیم و سپس به بیان برخی پیامدهای ناشی از بی­ توجهی یا بدفهمی نسبت به مفهوم علم و روش علمی در فرایند آموزش و یادگیری اشاره می­ کنیم.

واژه دانایی (/دانش) در سنت حکمی ایران و معادل آن Knowledge در سنت فلسفی غرب به معنای نوعی آگاهی است که در پیوند با حقایق بنیادین جهان قرار دارد. مطابق با تعریف افلاطون دانایی (/دانش) باید دارای سه مولفه باشد: باور فرد به چیزی، صادق بودن آن باور و موجه بودن آن. از این رو دانایی (/دانش) را باور صادق موجه (True justified belief) تعریف کرده­ اند.

۰ موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۱ خرداد ۹۳ ، ۱۲:۳۷
الهام یوسفی

جشن نکوداشت اصفهاناز روز سوم تا نهم اردیبهشت ماه امسال به مناسبت هفته نکوداشت اصفهان برنامه­ های مختلفی برگزار شد از جمله اجرای نمایش و تئاتر خیابانی در میدان امام یا نقش جهان. به همراه یکی از دوستانم برای تماشای این مراسم راهی میدان امام شدیم. توریست­ های زیادی آمده بودند. بچه های دبستانی هم به همراه معلمان شان شرکت کرده بودند.

گزارش من از این رویداد دو بخش دارد: بخش اول روایت کودکان از این جشن و بخش دوم یک روایت تصویری از حاشیه این جشن. آنچه در لحظه اول توجه من و دوستم را جلب کرد، کیفیت پایین نمایش ها از لحاظ محتوا بود. آنچه ما دیدیم و شنیدیم پخش موسیقی به همراه اجرای حرکات طنز بود. هر چند به ظاهر سناریو و داستانی پشت سر آن بود، اما چون قوت و تناسب لازم را با مخاطب نداشت، آنچه در عمل بیش از همه نمود پیدا می کرد، موسیقی بود تا انتقال محتوایی مفید و آموزنده درباره اصفهان یا شخصیت­ های تاریخی و امثال آن.

کمی که گذشت متوجه حرفهای بچه ها با یکدیگر و خطاب به معلمان­شان شدیم. از آنجا که رشته تحصیلی من علوم تربیتی و رشته دوستم هم روانشناسی بود، به حرکات و حرفهای بچه ها علاقه مند شدیم و با کنجکاوی به آنها گوش دادیم و تصمیم گرفتیم نظرات بچه ها را ثبت و ضبط کنیم.

۱ موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۷ ارديبهشت ۹۳ ، ۱۷:۲۹
الهام یوسفی

حسن میانداریاشاره: آنچه می خوانید متن سخنرانی دکتر حسن میانداری در همایش ترویجی فلسفه علم در دانشگاه صنعتی اصفهان (اردیبهشت 1388) است. همایشی که برای من از بهترین و ماندگارترین خاطره ها و تجربه های زندگی ام شد. به همین دلیل تصمیم گرفتم سخنرانی دکتر میانداری را که درباره نسبت علم و اخلاق است برای علاقه مندان پیاده سازی کنم. امیدوارم شما هم مثل من از خواندنش لذت ببرید:


 

همان طور که می دانید فلسفه علم یک معرفت درجه دو و علم یک معرفت درجه یک است. علم در مورد عالم خارج است، موضوع آن چیزی است در عالم خارج، اما موضوع فلسفه علم، خود علم است.

ادعای بنده در مورد نسبت علم و اخلاق این است که:

1) اخلاق در معرفت علمی درجه یک ما می تواند بسیار موثر باشد و یکی از مشکلات و بلکه مشکل اصلی علم درجه یک ما اخلاق است.

2) همچنین اخلاق در شناخت علم که کار فلسفه علم است، می تواند خیلی مؤثر باشد. موضوع بحث من در این دو مورد است.

در درجه اول می خواهم ادعا و تا حدی استدلال کنم که اگر اخلاق را وارد علم کنیم، علم درجه یک ما و شرایط ما از لحاظ تولید علم بهتر خواهد شد و دوم اینکه اگر می خواهید، علم را بشناسید اخلاق را بشناسید. این یک قاعده کلی است که اگر می­ خواهید چیزی را بشناسید، چیزهای دیگری را که نزدیک یا دور به آن چیز است بشناسید. خیلی اوقات شما خودتان را در آینه دیگران و با مقایسه دیگران می­ شناسید. در مورد علم هم همین طور است. تا حدی مقایسه علم و دین در جامعه ما به شناخت علم کمک کرده، ولی جای اخلاق خالی است.

سه رویکرد مهم در اخلاق

در اخلاق سه رویکرد مهم وجود دارد:

1) اخلاق توصیفی (Descriptive ethics): اخلاق توصیفی کار علم است، علوم مختلف اخلاق را توصیف می­کند. می توان از دیدگاه علمی به آن نگاه کرد که چرا چیزی به نام اخلاق وجود دارد. مثلاً روانشناسی به ما توضیح بدهد که اخلاقی که ما داریم و خصوصیات اخلاقی ما چیست. به نظر من نظریه تکامل زیستی داروین بیش از خیلی از علوم می تواند اخلاق انسان را توضیح دهد.

۰ موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۱ ارديبهشت ۹۳ ، ۱۴:۱۷
الهام یوسفی